Miłośnikom techniki wizyta w Maleńcu z pewnością sprawi wiele radości. To wyjątkowe miejsce, które może się pochwalić ciekawymi zabytkami. Co koniecznie trzeba zobaczyć w czasie wycieczki po tej miejscowości?

Zakład Hutniczy w Maleńcu

Dla miłośników techniki Maleniec to przede wszystkim hutnictwo i związane z nim atrakcje. By zdobyć wiele cennych informacji na ten temat, wystarczy wybrać się na teren Zabytkowego Zakładu Hutniczego. To jeden z najciekawszych obiektów tego typu na świecie, zatem możliwość jego zwiedzenia jest nie lada gratką.

Atrakcje Turystyczne

Jakie atrakcje czekają tu na turystów? Wśród cennych zabytków, z jakimi można się spotkać w trakcie zwiedzania tego zakładu, wyróżnia się ciekawe koło wodne. Wykonane z drewna, jest największym działającym kołem tego typu w Polsce.

Uwagę zwiedzających przyciąga też najdłuższy wał napędowy w kraju, którego długość osiąga aż 30 metrów. Nożyca krokodylowa z XVIII wieku oraz gwoździarka z połowy XIX stulecia to kolejne zabytki techniki, którymi może oczarować zwiedzających Maleniec.

A co z pozostałymi eksponatami, z jakimi można się spotkać w trakcie zwiedzania Zabytkowego Zakładu Hutniczego? I im warto się dokładniej przyjrzeć. Znajdują się wśród nich dawne urządzenia i maszyny, nie brak tu również zabytkowych produktów, które przed laty powstały w malenieckiej hucie. Takie atrakcje sprawiają, że wycieczki po terenie huty na każdym mogą zrobić ogromne wrażenie.

Kto zajrzy na teren Górnego Śląska, ten zyska jedyną w swoim rodzaju szansę na zapoznanie się z takimi atrakcjami, jakimi są zabytki techniki oraz obiekty związane z działalnością wielkich zakładów przemysłowych. Na terenie Zabrza, miasta kojarzonego głównie z hutami i kopalniami, takich zabytków nie brakuje. W czasie wycieczki po tym mieście można zwiedzać i zabytkowe kopalnie, i wznoszone w ich pobliżu osiedla robotnicze. Kuszą też dawne huty orz budynki administracyjne, które często do dziś służą mieszkańcom miasta. Tak jest m. in. z niektórymi obiektami należącymi dawniej do huty Donnersmarck. Jednym z ciekawych zabytków, jaki powstał na terenie tego kompleksu, jest gmach dawnej Dyrekcji Huty Donnersmarck. Budynek ten stoi w pobliżu osiedla patronackiego, które powstało z czasach Gwidona Donnersmarcka z myślą o pracownikach należącej do niego huty. Jakimi cechami wyróżnia się ten zabytek?

Gmach Dyrekcji Huty Donnersmarck

Gmach Dyrekcji Huty Donnersmarck to jedna z cenniejszych pamiątek, jakimi może się pochwalić Zabrze. W programie krajoznawczej wycieczki, nastawionej głównie na poznawanie dziejów zabrzańskiego przemysłu, gmach ten zajmuje ważne miejsce. To obiekt, który przypomina o roli hutnictwa na terenie Górnego Śląska oraz o tak ważnym dla Zabrza zakładzie, jakim była huta Donnersmarck, znana później jako huta Zabrze. Huta ta rozpoczęła swą działalność w 1852 roku, kiedy to oddano do użytku dwa wielkie piece przeznaczone do wytopu surówki. Z czasem pojawiły się tu dwa kolejne piece, odlewnia rur, a z czasem – zakład budowy maszyn. W latach 70-tych XIX wieku huta ta przeszła na własność spółki akcyjnej Donnersmarckhuette, do której należała też kopalnia węgla „Concordia”. Zakłady te dynamicznie się rozwijały, a to oznaczało z jednej strony konieczność wzniesienia osiedla dla pracowników huty i kopalni, z drugiej – potrzebę zbudowania gmachu, w którym mogłaby urzędować dyrekcja huty.

Gmach służący dyrekcji powstał jako jeden z pierwszych obiektów wchodzących w skład osiedla Zandek. Wzniesiony w 1907 roku według projektu Arnolda Hartmana z Berlina, zachwyca swą formą i pięknymi dekoracjami. Gmach ten swą formą nawiązuje do pałacowych rezydencji, co było świadomym zamierzeniem architekta. Chciał on w ten sposób podkreślić potęgę huty oraz jej bogactwo. Elewacja frontowa przyciąga uwagę ciekawymi zdobieniami, nie brak tu również odniesień do górnictwa. Intryguje też kamienny portal oraz wieżyczka ozdobiona tarczą zegarową. Gmach ten do dziś uznawany jest za jedną z najciekawszych budowli na terenie Zabrza, która powstała w związku z rozwijającym się tu przemysłem. Wraz z pobliskim osiedlem patronackim, gmach ten stanowi nie lada atrakcję dla tych, którzy w czasie wycieczki po Zabrzu chcą poczuć klimat dawnego miasta i zapoznać się z jego industrialnym bogactwem. Takie zabytki techniki mają wiele uroku, a ich wartość historyczna i artystyczna jest ogromna.

Wszyscy pasjonaci techniki, zainteresowani nie tylko nowinkami dzisiejszej technologii, lecz także historią rozwoju projektów inżynierii europejskiej, koniecznie muszą wybrać się na Krakowski Szlak Techniki. Jest to specjalna trasa dziedzictwa przemysłowego, na której znajduje się 17 budowli i kompleksów z „techniczną duszą”. Posiadają one walory historyczne i architektoniczne, lecz przede wszystkim znacznie przyczyniły się do obecnych poczynań w świecie techniki nie tylko w Polsce, ale również w całej Europie. Niektóre obiekty KST ciągle pełnią pierwotną rolę, zaś inne przeznaczono do zgoła odmiennych celów. Jakich? O tym również warto się przekonać!

Obiekty na Krakowskim Szlaku Techniki

KST działa już od 6 kwietnia 2006 roku. Poniżej przedstawiamy pokrótce wszystkie z 17 budowli i kompleksów, wraz z najciekawszymi atrakcjami, znajdujących się na technicznym szlaku.

STACJA KOLEJOWA

Stacja kolejowa w Krakowie została uznana za jeden z najnowocześniejszych projektów XIX wieku. Składała się aż z czterech części: samego dworca, zaplecza, infrastruktury technicznej oraz osiedla dla pracowników. Fenomenem stacji było skupienie wszelkich miejsc związanych z podróżą w jednym budynku. 

BROWAR RODZINY GÖTZÓW

Browar założony został w 1840 roku przez Rudolfa Jenny, Szwajcara. W przeciągu kolejnych lat, dzięki kolejnym właścicielom, został jednym z największych wytwórni piwa w Galicji. Obecnie budynek nie jest już w użytku, zachowały się m.in.: słodownia, budynek maszyny parowej, piwnice fermentacyjne i leżakowe oraz warzelnia. 

WIADUKT KOLEJOWY

Został on wybudowany pod koniec XIX w. Była to pierwsze w Krakowie dwupoziomowe skrzyżowanie. Ogromne wrażenie wzbudza metalowa ornamentyka wiaduktu i muru oporowego – pierwotnie na balustradzie umieszczono wizerunki cesarza Franciszka Józefa.

ELEKTROWNIA TEATRU MIEJSKIEGO

Jest to jedna z najstarszych krakowskich elektrowni. Choć wcześniej spełniała funkcje mocno związane z techniką, zadbano też o architekturę budynku. Reprezentuje on styl secesyjny, na podobieństwo willi. Obecnie znajduje się tutaj Scena Miniatura Teatru Słowackiego.

KUŹNIA ZIELENIEWSKICH

Kuźnia ta jest najbardziej zabytkową częścią Zakładu Budowy Maszyn i Aparatury im. Zieleniewskiego, czyli pierwszej krakowskiej wytwórni przemysłowej. Produkowało się tu maszyny rolnicze i przemysłowe – dla górnictwa oraz browarów i rafinerii. 

STRAŻNICA POŻARNICZA

To miejsce jest doskonałym przykładem nowoczesnego (w XIX wieku) budownictwa pożarniczego. W jednym budynku mieściły się m.in.: koszary, pogotowie pożarnicze, garaże, warsztaty i telegraf alarmowy. Obecnie całość zachowała się niemal zgodnie z pierwowzorem projektu i nadal wykorzystuje ją straż pożarna.

MOST KOLEJOWY NAD STARYM KORYTEM WISŁY

Most kolejowy jest jednym z najstarszych krakowskich mostów, które się zachowały. Zbudowany w latach 1861-63, pięcioprzęsłowy, o wysokości ok. 7 m i długości ok. 100 m. Od wschodniej strony wiaduktu nadal możemy odczytać datę oddania mostu do użytku.

PRZEPUST DROGOWY NA UL. MIODOWEJ

Przepust został wybudowany w latach 50. XIX wieku z bloków piaskowca. Obecnie pojawiające się ubytki zostają uzupełniane betonem. Przy okazji można odwiedzić mieszczącą się niedaleko trasę zabytków żydowskich oraz cmentarz.

ELEKTROWNIA KRAKOWSKA

Została wybudowana najwcześniej z wymienianych budynków, bo w latach 1904-05. Wielokrotnie rozbudowywana i modernizowana, w 1957 r. była w stanie wyprodukować prawie połowę energii elektrycznej dla całego miasta. Choć praca elektrowni zakończyła się, nadal możemy podziwiać budynek w pierwotnym stanie architektonicznym oraz zwiedzać niektóre pomieszczenia.

ZAJEZDNIA TRAMWAJOWA

Jest to najstarsza zajezdnia w Krakowie. Reprezentuje architekturę drewnianą z ceglanym wypełnieniem. Obecnie mieści się tu Muzeum Inżynierii Miejskiej. Zwiedzić można tutaj wiele części kompleksu, np. elektrownie tramwajową, remizę tramwaju konnego, warsztat mechaniczny i dyspozytornię tramwajową.

GAZOWNIA KRAKOWSKA

Gazownię wybudowano w latach 1856-57. Na przełomie wieku XIX i XX produkowano tam amoniak, gaz węglowy oraz gaz wodny, później też ziemny oraz koksowniczy. Prace produkcyjne przerwano w 1968 r., zaś obecnie zachowały się niektóre budynki kompleksu.

MOST PODGÓRSKI

Most ten jest pierwszym w Krakowie, który skonstruowano ze stałych murowanych filarów w nurcie rzeki. Most zamknięto w 1925 r. na rzecz Mostu Piłsudskiego, zaś obecnie na tym miejscu znajduje się kładka Ojca Bernatka.

MOST PIŁSUDSKIEGO

Wybudowany w latach 1926-31 z niespotykanych dotąd materiałów, na przyczółkach betonowych z lat 1911-13. Choć został uszkodzony, odrestaurowano go i przywrócono do pierwotnej formy. Całość ma 146 m długości.

BULWARY WIŚLANE

Obecnie popularne miejsce spotkań krakowian, zaprojektowane zostało przez R. Ingardena, zaś wykonane w latach 1907-13. Ciekawym rozwiązaniem w tamtych czasach było skonstruowanie na nowo kanalizacji oraz zasklepienie starego koryta Rudawy. Budowa kanału w przeciągu II wojny światowej przekształciła się w projekt bulwarów spacerowych.

ELEKTROWNIA PODGÓRSKA

Została ona uruchomiona w 1900 r., jest to jedna z pierwszych elektrowni komunalnych w Galicji. Umożliwiła ona m.in. przejście z gazowego i naftowego oświetlania na elektryczne. Po przejęciu jej funkcji przez elektrownię krakowską, w 1926 r. mieścił się tu Miejski Dom Noclegowo-Kąpielowy. Obecnie budynek ten stanowi Cricotekę, czyli Muzeum Tadeusza Kantora.

FABRYKA SCHINDLERA

Budynek ten ma niezwykle przejmującą historię. W latach 1937-39 działała tu Małopolska Fabryka Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych „Rekord”. Po przejęciu firmy przez Oskara Schindlera, zatrudniał tam m.in. Żydów zagrożonych eksterminacją. Produkowano tam elementy zbrojeniowe na potrzeby armii. Działalność firmy w Krakowie zakończyła się w 1944 r. Obecnie mieści się tu oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, a w halach produkcyjnych odwiedzić można Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK.

CENTRUM SZKŁA I CERAMIKI LIPOWA 3

Przed wojną mieściła się tu huta szkła o nazwie „Krakowska Huta Szkła, inż. Bąkowski, D. Chazan i Ska”. Oszałamiające wyniki produkcyjne doprowadziły halę na 6. miejsce największych przedsiębiorstw krakowskich. Po wojnie ją upaństwowiono. Obecnie w skład Centrum wchodzą: Galeria Lipowa 3 z wystawami polskich artystów; pokazy ręcznego formowania szkła; stała ekspozycja dot. szklarstwa „Szkło w Krakowie. Przemysł i sztuka. 1931-1998”.

Jakie atrakcje przyciągają turystów na teren Górnego Śląska? Zabytki techniki! Mogą one zachwycać swą historią oraz formą, a odkrywanie ich piękna każdemu z nas może dostarczyć niezapomnianych wrażeń. Jakie zabytki techniki warto uwzględnić w programie swej wycieczki po Górnym Śląsku? Jednym z tych obiektów, któremu należy się uwaga ze strony turystów, jest zabytkowa kopalnia Guido w Zabrzu. To jeden z najciekawszych obiektów na Szlaku Zabytków Techniki – trasie, dzięki której każdy turysta może odkrywać najcenniejsze skarby województwa śląskiego. Dlaczego zabrzańska kopalnia stała się jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych w tej części kraju?

Kopalnia Węgla Kamiennego Guido w Zabrzu

Kopalnia Guido to wyjątkowa kopalnia węgla kamiennego. W trakcie jej zwiedzania można dowiedzieć się, w jaki sposób wydobywany jest węgiel oraz ujrzeć wiele narzędzi, wykorzystywanych przez górników w trakcie pracy pod ziemią. Sama kopalnia to ciekawy zabytek z połowy XIX wieku, który swą pracę zakończył w okresie międzywojennym.

Dostępne atrakcje

Na szczęście opuszczona kopalnia została dobrze zagospodarowana, a urządzona tu trasa turystyczna stała jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych województwa śląskiego. Na poziomach 170 i 320 czekają na zwiedzających wyjątkowe atrakcje, które można odkrywać w towarzystwie miejscowych przewodników. Zabytkowa kopalnia stała się jednocześnie miejscem znanym z organizacji wielu ciekawych imprez i wydarzeń kulturalnych, które w podziemnej scenerii nabierają wyjątkowego charakteru.

Podsumowanie

Zabrze to piękne miasto, a znajdujące się na jego terenie zabytki techniki mają wyjątkowy charakter. Wycieczki po takich obiektach, jak zabytkowa kopalnia Guido, to jedna z najciekawszych propozycji dla tych, którzy chcą lepiej poznać to miasto i jego dzieje. Podziemna trasa turystyczna może oczarować każdego, a opowieści miejscowych przewodników na długo pozostaną w pamięci zwiedzających.

Moda na zabytki industrialne oraz rosnące zainteresowanie zabytkami techniki sprawiły, że Bytom – podobnie jak wiele innych miast leżących na terenie Górnego Śląska – stał się miastem wyjątkowo atrakcyjnym dla turystów. Dziś wycieczki po jego terenie mogą się dla każdego z nas stać wspaniałą przygodą. Jakie atrakcje czekają na nas na terenie jednego z ważniejszych miast GOP? Oto zabytki techniki, dzięki którym będziemy mogli w tym mieście miło i pożytecznie spędzić wolny czas.

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe

Wycieczki po Bytomiu są wyjątkową okazją do skorzystania z przejażdżki kolejką wąskotorową. Kursuje ona na trasie Bytom – Tarnowskie Góry – Miasteczko Śląskie, a pokonanie tej trasy może każdemu dostarczyć wielu wspaniałych wrażeń. Wycieczki śladem bytomskich zabytków techniki stają się ciekawsze w chwili, gdy w ich programie znajdzie się wizyta w parowozowni, ściśle związanej z kolejką. Bytom może się też pochwalić zabytkowym tramwajem linii 38, który wciąż kursuje po ulicy Piekarskiej. To najstarszy w całej Europie tramwaj, który wciąż odbywa regularne kursy, służąc dzielnie pasażerom. I choć trasa, jaką pokonuje ten tramwaj, liczy sobie tylko 1, 5 km, kurs taki każdemu turyście sprawi wiele radości.

Szyb „Ewa” i „Bolko”

Bytomskie zabytki techniki to nie tylko kolejki i tramwaje, ale i ciekawe obiekty, które wiążą się z górnictwem. Szyb Krystyna oraz sąsiadujący z nią szyb odwadniający „Ewa” to ważne obiekty, których w czasie industrialnej wycieczki po tym mieście nie można pominąć. Turystów odwiedzających Bytom może też zachwycić szyb „Bolko” oraz sąsiadujący z nim, pierwszy w Polsce, loft. Do grona najważniejszych zabytków techniki na terenie Bytomia zalicza się też

Elektrociepłownia Szombierki

Elektrociepłownia Szombierki – piękna budowla, która w krajobrazie tego śląskiego miasta od kilku dekad zajmuje bardzo ważną rolę. To atrakcje, dzięki którym Bytom staje się miastem wyjątkowym dla każdego turysty, a jego zwiedzanie okazuje się ciekawą przygodą – nie tylko dla miłośników postindustrialnych atrakcji.

Jakie zabytki techniki najmocniej przyciągają naszą uwagę? Wielkie fabryki, zabytkowe kopalnie – oto atrakcje, którym zazwyczaj poświęcamy najwięcej uwagi. A co z osiedlami robotniczymi? Dzięki takim koloniom, jakimi może się pochwalić Żyrardów, turyści szybko docenią ich piękno. Co koniecznie trzeba zobaczyć w czasie wycieczki po Żyrardowie? Oto kilka propozycji dla tych turystów, których zafascynowały polskie zabytki techniki.

Zabytki Żyrardowa

Żyrardów to miejsce bardzo ważne dla tych, którzy w czasie wycieczki po Mazowszu chcą lepiej poznać dzieje tutejszego przemysłu. Najważniejszą atrakcją, z jaką można się tu spotkać, jest osada fabryczna z XIX stulecia. Powstała ona w chwili, gdy miejscowe zakłady lniarskie zaczęły pracować pełną parą, co wiązało się z koniecznością ściągnięcia do pracy w Żyrardowie większej ilości robotników. To dla nich powstała fabryczna osada, która obecnie stanowi ważną atrakcję turystyczną. Rozmach, z jakim budowaną tę osadę, dziwić nie powinien. Pamiętajmy, że swego czasu Żyrardów był bardzo ważnym ośrodkiem przemysłowym oraz jednym z najnowocześniejszych miast w Polsce. Osada fabryczna, która obecnie jest tak ważnym celem wycieczki dla wielu miłośników historii i zabytków techniki, narodziła się w latach 30-tych XIX stulecia. O tym, jak potężnym osiedlem była ona w owym czasie, można się przekonać w czasie spaceru po jej terenie. Jakie atrakcje czekają na tych, którzy wybiorą się na zwiedzanie tej osady?

Osada Fabryczna w Żyrardowie

Osada fabryczna w Żyrardowie zadziwia swymi rozmiarami. Położona na terenie śródmieścia, przyciąga uwagę ciekawą zabudową oraz interesującym układem urbanistycznym. Układ ten ukształtował się w latach 1867-1898, a jego najbardziej charakterystyczną cechą jest regularność. Jakim obiektom warto poświęcić czas w trakcie wycieczki po tym niezwykłym osiedlu?

Neogotycki Kościów Farny pw. Matki Bożej Pocieszenia

Jedną z najbardziej charakterystycznych budowli, z jakimi można się tu spotkać, jest neogotycki kościół farny pw. Matki Bożej Pocieszenia. Kościół ten powstał w latach 1900-1903 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego i szybko stał się jednym z najważniejszych obiektów na terenie osady. Dom ludowy, magistrat oraz dawny dom kultury dla robotników to kolejne zabytki, które do dziś przyciągają uwagę na terenie osady. Ceglane domy, budynki gospodarcze oraz budynek koszar robotniczych to kolejne atrakcje, których w trakcie zwiedzania tego miejsca pominąć nie można. Osada robotnicza w Żyrardowie może się też pochwalić obszarem, który zachwyca do dziś swym pięknem. To dzielnica rezydencji dla wyższego personelu przedsiębiorstwa, na terenie której można ujrzeć reprezentacyjne wille, należące m. in. do dyrektorów tutejszej fabryki. Co jeszcze można zobaczyć w Żyrardowie? Miłośników zabytków techniki z pewnością zaciekawią fabryczne zabudowania wraz z towarzyszącą im bocznicą kolejową. Wszystkie te obiekty tworzą wyjątkową kolonię, która na turystach odwiedzających Żyrardów może zrobić ogromne wrażenie.